Mở lòng hơn với lao động cao tuổi
Nhận được cái gật đầu của ông chủ nhà máy dệt may, ông Nguyễn Hoàng Vũ (55 tuổi, ngụ tại TPHCM) vui đến mức “không ngủ được”. Cách đây chỉ vài tháng, ông Vũ từng rơi vào cảnh mông lung tột độ, khi ứng tuyển hàng loạt doanh nghiệp nhưng chẳng ai nhận.
Ông Nguyễn Hoàng Vũ làm việc tại xưởng may (Ảnh: N.V).
Trước khi rơi vào cảnh thất nghiệp, ông Vũ là quản lý tại một công ty dệt may trên địa bàn thành phố. Từ sau dịch Covid-19, ông Vũ liên tục bị giảm lương, thưởng vì công ty kinh doanh khó khăn. Thấy công việc không đủ đáp ứng cuộc sống, ông Vũ xin nghỉ để ứng tuyển vào công ty khác.
Thế nhưng, ở độ tuổi xế chiều, ông Hải “toát mồ hôi” khi đọc những bản tin tuyển dụng chỉ toàn cần người dưới 35 tuổi, phải chịu được áp lực, tăng ca thường xuyên. Cứ ngỡ không tìm được việc, trở thành gánh nặng của con cái, ông Vũ bất ngờ khi vẫn có một công ty dệt may tại quận Tân Phú chấp nhận tuyển người ngoài 50 tuổi như ông.
Làm việc tại công ty hơn 3 tháng, ông Vũ càng vui mừng khi không bị “ép” chỉ tiêu, được hưởng lương theo thời gian.
“Tôi cảm thấy sức khỏe của mình vẫn đủ để đáp ứng công việc được giao, thậm chí có thể cống hiến thêm nhiều năm nữa”, ông Vũ cười, nói.
Ông Đinh Doãn Phi Hải (61 tuổi), Giám đốc Công ty TNHH vật tư y tế Polaris, nơi ông Vũ đang làm việc, cho hay công nhân ngoài 40 tuổi chiếm đến 40% lao động tại nhà máy. Khởi nghiệp vào năm 2021, khi bản thân đã 57 tuổi, ông Hải thấu hiểu hơn hết sự lạc lõng và những khó khăn của lao động cao tuổi.
Khởi nghiệp trễ nên ông Hải thấu hiểu tâm tư của những lao động ngoài 40 tuổi (Ảnh: N.V).
“Công ty tôi sản xuất sản phẩm đai bó gối, với những đường may khó, yêu cầu sự tỉ mỉ, ưu tiên chất lượng hơn số lượng. Theo quan sát của tôi, người lớn tuổi dù không nhanh bằng người trẻ, nhưng họ có thừa sự tỉ mỉ. Hơn nữa, vì khó tìm việc, họ càng ý thức làm tốt nhiệm vụ được giao, để được gắn bó lâu hơn với công ty”, ông Hải chia sẻ.
Vậy nên nếu công nhân còn sức khỏe, ông Hải chấp nhận tuyển không giới hạn độ tuổi.
Bà Sử Thị Ngọc Mai (53 tuổi) là công nhân làm việc tại đây hơn 4 tháng. Thời điểm trước, sau khi nghỉ việc ở công ty cũ, bà Mai cũng chật vật ứng tuyển vì hiếm có công ty nào tuyển công nhân ngoài 35 tuổi.
Bà Mai có được công việc ổn định dù đã 53 tuổi (Ảnh: N.V).
“Hằng tháng, thu nhập của tôi ổn định ở mức 8 triệu đồng. Số tiền này có thể giúp tôi lo cho bản thân, không trở thành gánh nặng cho con cháu”, bà Mai bộc bạch.
Ông Trần Thanh Sơn, Trưởng phòng nhân sự Công ty TNHH may mặc Song Ngọc, cho hay công ty vẫn giữ vững lập trường tuyển dụng lao động không giới hạn độ tuổi, chỉ cần công nhân trên 18 tuổi, đủ sức khỏe để làm việc. Vì thế, nhà máy giờ đây có nhiều lao động đã ngoài 40 tuổi, thậm chí có người trong độ tuổi nghỉ hưu vẫn làm việc đều đặn.
“Chúng tôi hoạt động không chỉ tập trung vào yếu tố kinh tế mà còn phải tạo ra giá trị xã hội. Công ty cố gắng sắp xếp công việc phù hợp với từng nhóm người lao động, ví dụ giao những công đoạn đơn giản hơn cho người lớn tuổi. Đồng thời, chúng tôi cũng hỗ trợ thêm về mặt lương thưởng để đảm bảo thu nhập cho họ ở tuổi xế chiều. Họ giờ có thể ổn định với mức thu nhập 9-10 triệu đồng/tháng”, ông Sơn chia sẻ.
Trưởng phòng nhân sự cho rằng doanh nghiệp, đặc biệt là các đơn vị trong lĩnh vực thâm dụng lao động, cần mở lòng với lao động lớn tuổi, miễn là họ còn làm được việc.
“Về năng suất, người lớn tuổi có thể không bằng người trẻ, nhưng họ bù lại bằng sự cẩn thận, kinh nghiệm và lòng trung thành với công ty”, ông Sơn nói.
Chủ động thích nghi với thị trường
Ông Trần Thanh Sơn cho rằng nhiều doanh nghiệp trả lương theo thời gian gặp khó khăn trong việc “mở lòng” với lao động cao tuổi là do sự chênh lệch về mức lương hưởng theo thâm niên.
“Người lao động lớn tuổi làm việc nhiều năm ở nhà máy, nghĩa là hằng năm họ sẽ được hưởng mức lương tăng thêm. Những lao động trẻ mới vào làm sẽ có mức lương thấp hơn, dù năng suất lao động cao hơn.
Trong khi đó, lao động lớn tuổi năng suất giảm, lại được hưởng mức lương cao, tạo nên sự không công bằng. Vậy nên doanh nghiệp phải sa thải họ để nhường chỗ cho công nhân thế hệ mới”, ông Sơn chia sẻ
Ông Trần Thanh Sơn, trưởng phòng nhân sự Công ty TNHH May mặc Song Ngọc (Ảnh: Hoàng Triều).
Để không rơi vào tình cảnh khó xử ấy, vị trưởng phòng nhân sự cho hay công ty từ lâu đã triển khai trả lương theo năng suất lao động. Điều này không chỉ tạo sự công bằng mà còn khiến công nhân có động lực cống hiến.
Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp TPHCM, điều quan trọng nhất đối với người lao động, đặc biệt với công nhân lớn tuổi, là giữ tinh thần tích cực, có niềm tin vào bản thân và chủ động nỗ lực thay đổi.
Bà Nguyễn Văn Hạnh Thục, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm TPHCM cho biết, trong hơn 166.000 người muốn nhận trợ cấp thất nghiệp năm 2023 ở thành phố, có gần 48.000 người trên 40 tuổi, chiếm gần 30%, họ bị mất việc do các doanh nghiệp cắt giảm lao động hoặc một số khác muốn chuyển đổi công việc.
Nếu cần thiết, một số người có thể phải bắt đầu lại ở vị trí thấp hơn trước đây. Nhưng nếu có quyết tâm và một lộ trình học tập phù hợp, bất kỳ ai cũng có thể thành công trong lĩnh vực mong muốn.
“Đối với lao động trong các ngành thâm dụng lao động, phần lớn chỉ có trình độ phổ thông và kỹ năng đơn giản, việc tìm kiếm công việc mới khi mất việc làm là rất khó khăn. Do đó, cần có những chính sách hỗ trợ từ nhà nước, bao gồm các chương trình đào tạo lại, hỗ trợ vốn khởi nghiệp và tư vấn nghề nghiệp.
Nhà nước cần giao trách nhiệm cụ thể cho các trung tâm dịch vụ việc làm, các trường và trung tâm đào tạo nghề nhằm hỗ trợ nhóm lao động này tìm kiếm việc làm mới, học nghề hoặc chuyển đổi nghề nghiệp phù hợp với xu hướng thị trường”, ông Tuấn cho biết.
Theo ông, người lao động, đặc biệt là nhóm trên 35 tuổi, cần chủ động nâng cao kỹ năng, thích nghi với sự thay đổi và tìm kiếm hướng đi phù hợp để tiếp tục phát triển sự nghiệp. Nhóm lao động này có lợi thế về kinh nghiệm và kỹ năng, nhưng cũng phải đối mặt với yêu cầu ngày càng cao về trình độ và khả năng sử dụng công nghệ.
Ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp TPHCM (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
“Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tuyển dụng dựa trên vị trí cụ thể và ưu tiên người có kỹ năng phù hợp. Điều này mở ra cơ hội cho lao động trung niên nếu họ có kinh nghiệm và thái độ làm việc tích cực. Thậm chí, trong nhiều trường hợp, người lao động lớn tuổi còn có lợi thế hơn lao động trẻ nhờ sự ổn định, trách nhiệm và khả năng giải quyết công việc hiệu quả”, ông Tuấn nhận định.
Cũng theo vị chuyên gia về nhân lực này, ngoài công việc tại doanh nghiệp, khởi nghiệp và tự tạo việc làm cũng là hướng đi tiềm năng cho lao động lớn tuổi. Với những ai có đam mê kinh doanh, việc mở doanh nghiệp hoặc tham gia vào các mô hình kinh doanh nhỏ lẻ có thể mang lại nguồn thu nhập ổn định, đồng thời tạo thêm việc làm cho người khác.
Đặc biệt, các lĩnh vực công nghệ và dịch vụ đang ngày càng mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi cho những người muốn làm việc linh hoạt, bán thời gian hoặc làm việc từ xa.
Tin tức An sinh xã hội, thông tin đào tạo việc làm
